Increase Breast Milk Supply in Marathi जन्मानंतर, बाळाचा मुख्य आहार फक्त आईचे दूध असते. पण काही स्त्रियांमध्ये दूध अजिबात बनत नाही. आईचे दूध नैसर्गिकरित्या बनण्यासाठी काही नैसर्गिक उपाय आणि विशेष पदार्थ वापरून बाळंतीण बाईचे दूध वाढु शकते. जाणून घ्या, आईचे दूध वाढवण्यासाठी उपाय आणि पदार्थ फायदेशीर ठरू शकतात.
बाळाला आईचे दूध पुरेसे प्रमाणात मिळत आहे कि नाही हे कसे कळेल? How Do You Know if Your Baby is Getting Enough Breast Milk ?
जर योग्य माहिती, कौटुंबिक आधार आणि काळजी असेल तर बहुतेक माता स्तनपान करू शकतात आणि त्यांच्या बाळांना पुरेसे दूध देऊ शकतात. परंतु बर्याच मातांना अधिक काळजी वाटते की ते स्तन मध्ये पुरेसे दूध तयार करू शकत नाहीत.
तुमच्या दुधाच्या पुरवठ्यामध्ये काय होत आहे आणि तुमच्या बाळाला पुरेसे दूध मिळत आहे की नाही हे जाणून घेण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे बाळाचे किती वेळा लंगोट बदलावे लागतात आणि बाळाची वाढ कितपत होते यावर बारीक नजर ठेवणे.
बाळांना पुरेसे दूध मिळत असल्याची चिन्हे Signs that Babies are Getting Enough Breast Milk
- बाळ जन्मल्या आल्यावर सुरवातीच्या काही दिवसानंतर २४ तासांत कमीतकमी ६ ओले कपड्याचे लंगोट किंवा ५ ओल्या गच्च डिस्पोजेबल लंगोट ज्यांना आपण डायपर्स म्हणतो, ते स्वच्छ किंवा फिकट गुलाबी रंगाची लघवी करत असतील तर, (पहिल्या दिवसात, काही बाळांचे फक्त २-३ ओले लंगोट देखील होऊ शकतात)
- जर ते ६-८ आठवड्यांपेक्षा लहान असतील आणि दिवसातून ३-४ वेळा मऊ शी होत असेल तर ,
- निरोगी त्वचा आणि स्नायू असतील तर,
- फीड नंतर आणि दरम्यान सतर्क आणि मुख्यतः आनंदी असेल तर,
- थोडे वजन वाढत आहे आणि लांबी आणि डोक्याचा घेर असेल तर.
बाळांना पुरेसे दूध मिळत नसल्याची चिन्हे Signs that Babies are Not Getting Enough Breast Milk
आयुष्याच्या पहिल्या आठवड्यात लहान मुलांचे वजन कमी होणे सामान्य आहे. यानंतर, तुमच्या बाळाला पुरेसे दूध मिळत नसेल जर ते :
- वजन वाढत नसेल तर,
- २४ तासांत ६ पेक्षा कमी ओल्या कापडाच्या लंगोट किंवा ५ पेक्षा कमी डायपर्स लागत असतील तर,
- २४ तासांत एकदा पण मऊ शी होत नसेल.
- प्रसूतीनंतर स्तनपानास उशीर होणे किंवा आई आणि बाळाचे वेगळे होणे जसे की बाळाला विशेष काळजी घेणार्‍या पाळणाघरात दाखल करणे किंवा प्रसूतीनंतर आई आजारी असल्यास
- स्तनाशी खराब जोड, जे सपाट किंवा उलटे स्तनाग्र, जीभ किंवा ओठ बांधले गेले असणे, कावीळमुळे झोपलेले बाळ किंवा कठीण किंवा दीर्घकाळापर्यंत प्रसूतीमुळे आईपासून लांब राहिलेले बाळ.
- स्तनदाह, राखून ठेवलेल्या प्लेसेंटल टिश्यू किंवा बाळाच्या जन्मानंतर मोठ्या प्रमाणात रक्त कमी होणे यासारख्या समस्यांमुळे आई अस्वस्थ असल्यास
- बाळाला मागणीनुसार आहार देण्याऐवजी नियोजित किंवा वेळेवर आहार देणे
- एस्ट्रोजेन असलेली तोंडी गर्भनिरोधक गोळी घेणे
- फॉर्म्युला फीडिंग तसेच स्तनपान वगळणे आणि पूरक फॉर्म्युला फीड देणे परंतु बाळाच्या मागणीनुसार पुरवठा सुरू राहील याची खात्री करण्यासाठी त्यावेळी स्तनपान न करणे
- धूम्रपान
- जर स्त्रीला पॉलिसिस्टिक ओव्हेरियन सिंड्रोम, हायपोथायरॉईडीझम, मधुमेह आणि प्री-मधुमेह यासारख्या वैद्यकीय समस्या असतील किंवा काही रक्तदाब औषधे, सर्दी आणि फ्लूची तयारी असेल किंवा गर्भनिरोधक गोळी घेतली असेल किंवा वंध्यत्व असेल तर आईच्या Breast Milk दुधाचा पुरवठा कमी होऊ शकतो.
- काही स्त्रियांमध्ये, स्तन किंवा स्तनाग्र शस्त्रक्रियेमुळे स्तनपान करणे कठीण होते.
- काही स्त्रियांमध्ये, यौवन आणि गर्भधारणेच्या सुरुवातीच्या काळात स्तनांमध्ये अशा प्रकारे बदल होत नाही की ज्यामुळे स्तनपान करणे सोपे होते.
अनेक स्तनपान करणाऱ्या नवीन माता दुधाच्या पुरवठ्याबद्दल चिंतित असतात. विशेतः सिझेरिअन झालेल्या स्त्रिया. स्तनपान सल्लागार म्हणतात की बहुतेक माता त्यांच्या बाळासाठी भरपूर Breast Milk बनवू शकतात.
अंगावरील दुधाचा पुरवठा कसा वाढवायचा ? How to Increase Breast Milk Supply in Marathi
अतिरिक्त स्तनपान करा
प्रत्येक वेळी जेव्हा तुमचे बाळ तुमच्या स्तनातून थोडे-थोडे दूध खेचते तेव्हा तुमच्या स्तनांना अधिक दूध Breast Milk बनवण्याचा संदेश मिळतो. त्यामुळे दररोज काही प्रमाणात अतिरिक्त स्तनपान केल्याने तुमचा पुरवठा वाढेल. काही तासांच्या अंतराने स्वतःहून स्तनपान करणे आवश्यक कारण लहान बाळांचे लहान पोट असते आणि त्यांना लवकर भूक लागते.
अतिरिक्त स्तनपान करण्याचे मार्ग येथे आहेत :
- २४ तासात किमान ८-१२ वेळा स्तनपान करण्याचे लक्षात ठेवून स्तनपान करावे.
- तुमच्या बाळाला ‘टॉप-अप’ फीड द्या; जर बाळ फीड केल्यानंतर देखील शांत होत नसेल किंवा तुम्हाला सोडायला तयार नसेल तर अजून काही वेळ दूध पाजा. जर तुमच्या बाळाने तुमचे स्तन ओठातून काढून टाकले असले तरी, तुमचे २०-३० मिनिटांत दूध तयार होते. जर तुमचे बाळ स्थिर होत नसेल तर तुम्ही हे टॉप-अप अनेक वेळा रिपीट करू शकता.
- रात्रीच्या वेळी अतिरिक्त फीड ऑफर करा किंवा संध्याकाळी जास्त वेळा फीड करा. तुमच्या प्रोलॅक्टिनची पातळी रात्री जास्त असते, त्यामुळे रात्री जास्त वेळा आहार दिल्याने तुमचा दुधाचा पुरवठा वाढू शकतो.
- तुमच्या बाळाला स्तनपान करायला उठवा, विशेषत: जर ते जास्त वेळ झोपले असेल किंवा सामान्यतः खूप झोपलेले असेल आणि ते वारंवार फीड घेत नसेल. झोपेच्या हलक्या अवस्थेतील बाळ झोपेत असताना फीडिंग करू शकते, त्यामुळे जेव्हा तुम्ही तुमच्या बाळाला हालचाल करताना किंवा त्यांचे डोळे उघड-झाप करतांना बघता तेव्हा तुम्ही स्तनपान देण्याचा प्रयत्न देखील करू शकता.
- जेव्हा तुमचे बाळ झोपते तेव्हा अतिरिक्त दुध काढून घ्या याने तुमच्या स्तनामध्ये दुधाच्या गाठी तयार होत नाही. आणि अधिकाधिक दूध तयार होण्याची प्रक्रिया सुलभ होईल. अतिरिक्त काढलेले दूध तुम्ही साठवून पण ठेवू शकता यासाठी एक विशिष्ट पद्धत असते.
आईच्या त्वचेपासून बाळाच्या त्वचेचा भरपूर संपर्क ठेवा
- तुमच्या बाळाच्या त्वचेपासून तुमच्या त्वचेचा संपर्क तुमच्या दुधाचा पुरवठा वाढवू शकतो कारण ते प्रोलॅक्टिन आणि ऑक्सिटोसिनला उत्तेजित करते. हे दोन्ही संप्रेरक तुमच्या शरीराला आईचे दूध तयार करण्यास आणि सोडण्यास मदत करतात.
- तुमचा टॉप आणि ब्रा काढून टाकून आणि तुमच्या बाळाला तुमच्या छातीवर ठेवून स्तनपान करताना तुम्ही बाळाच्या त्वचेपासून तुमच्या त्वचेशी संपर्क साधू शकता. हे करताना उबदार राहण्यासाठी स्वत:भोवती घोंगडी गुंडाळा.
बाटलीचा वापर करणे टाळा
नंतर बाटलीने फीडिंग ठीक आहे, परंतु तुमचा दुधाचा पुरवठा स्थापित केल्याच्या पहिल्या काही आठवड्यांमध्ये, तुमच्या बाळाने त्यांचे सर्व चोखणे, किंवा कमीतकमी शक्य तितके, स्तनाने केले पाहिजे. बाळ तुमचे स्तन पंपापेक्षा जास्त चांगले रिकामे करते, त्यामुळे तुम्ही तुमच्या बाळाच्या सिग्नलला मशीनच्या तुलनेत जास्त दूध तयार कराल.
अन्न आणि आईचे दूध
जास्त दूध बनवण्यासाठी तुम्हाला काही विशिष्ट पदार्थ अतिप्रमाणात खाण्याची गरज नाही. फक्त एक संतुलित आहार घ्या ज्यामध्ये विविध प्रकारच्या भाज्या, फळे, धान्ये, प्रथिने आणि थोडी चरबी समाविष्ट आहे. काही संशोधनात असे दिसून आले आहे की लसूण, कांदे आणि पुदिना आईच्या दुधाची चव वेगळी बनवतात, त्यामुळे तुमचे बाळ अधिक दूध घेऊ शकते आणि त्या बदल्यात तुम्ही जास्त दूध बनवता. जर तुम्ही ब्रोकोली, कोबी किंवा बीन्स खाल्ल्यानंतर तुमच्या बाळाला गॅस होत असेल तर ते पदार्थ खाऊ नका.
आयुर्वेदिक मदत
काही औषधी वनस्पतींचे अनेक स्त्रियांसाठी दूध वाढवणारे प्रभाव असल्याचे काहींचे मत आहे. एक म्हणजे मेथी बियाणे अनेकदा स्वयंपाकात वापरले जाते. आणखी एक सामान्यतः वापरला जाणारा परिशिष्ट म्हणजे कातबोळ. पूरक आहार घेणे खरोखरच दुधाचे उत्पादन उत्तेजित करते की नाही हे संशोधन स्पष्ट नाही, परंतु स्तनपान करताना ते घेणे सुरक्षित मानले जाते. गर्भधारणेदरम्यान मेथी खाणे टाळा, कारण यामुळे गर्भाशयाचे आकुंचन होऊ शकते. कोणतेही हर्बल सप्लिमेंट वापरण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांशी बोला.
आराम करा आणि स्वत: ला आरामदायक करा
स्तनपान करताना तुम्ही जितके आरामशीर असाल तितके तुमचे दूध Breast Milk चांगले वाहू लागेल:
- तुमची खुर्ची किंवा पलंग आरामदायक असल्याची खात्री करा.
- विचलन दूर करण्याचा प्रयत्न करा. उदाहरणार्थ, तुमचा फोन बंद करा किंवा तुमच्या खोलीत तुमची काळजी घेणाऱ्या शिवाय कोणालाच प्रवेश देऊ नका.
भरपूर पाणी प्या
जर तुम्ही तहानलेले झालात तर तुम्ही Breast Milk कमी बनवाल. बाळासोबत व्यस्त राहणे आणि विचलित होणे सोपे आहे, म्हणून पाण्याची बाटली आपल्याजवळ ठेवा आणि त्या बाटल्या तिथे ठेवा जेथे तुम्ही सामान्यतः बाळाला स्तनपान करता. तसेच, फळे आणि भाज्या यासारखे नैसर्गिकरित्या भरपूर पाणी असलेले पदार्थ खाण्याचा प्रयत्न जास्त करा.
विश्रांती घ्या आणि स्वतःची काळजी घ्या
जर तुम्ही आराम, निरोगी आणि चांगले असाल, तर तुमच्यात Breast Milk Supply दूध बनवण्याची अधिक शक्यता असते :
- चांगले खा आणि सक्रिय रहा.
- धूम्रपान आणि अल्कोहोल आणि इतर औषधे वापरणे टाळा.
- झोपण्यासाठी वेळ काढा किंवा तुमचे बाळ झोपलेले असताना विश्रांती घेण्याचा प्रयत्न करा.
- हायड्रेटेड रहा. स्तनपान केल्याने तुम्हाला तहान लागू शकते.
- कुटुंब आणि मित्रांकडून मदतीची ऑफर स्वीकारा.
आपल्या स्तनांना मसाज करा आणि नरम करा
आपण स्तनपान करताना हे केल्यास, ते दुधाचा प्रवाह वाढवण्यास मदत करेल. आणि जितके चांगले आणि अधिक वेळा तुम्ही तुमच्या स्तनातील अतिरिक्त Breast Milk काढून टाकाल, तितके जास्त दूध तुम्ही तयार कराल.
कमी पुरवठ्यात मदत करू शकणारे इतर पर्याय Options that can help with a Low Breast Milk Supply
- पूरक नर्सिंग प्रणाली
- हर्बल आणि फार्माकोलॉजिकल उपाय जे दुधाचा पुरवठा वाढवण्यासाठी ओळखले जातात (गॅलेक्टोगोग्स)
निष्कर्ष Conclusion
पारंपारिकरित्या Breast Milk Supply आईच्या दुधाचा पुरवठा वाढवण्यासाठी अन्न किंवा औषधी वनस्पती वापरतात परंतु यापैकी बर्याच गोष्टींचा औपचारिकपणे अभ्यास केलेला नाही. डोम्पेरिडोन हे एक प्रिस्क्रिप्शन औषध आहे जे प्रोलॅक्टिन हार्मोन वाढवू शकते, जे आईच्या दुधाचे उत्पादन उत्तेजित करण्यास मदत करू शकते. हे औषध तुमच्यासाठी योग्य आहे का यावर तुमचे डॉक्टर चर्चा करू शकतात. आईच्या दुधाचा पुरवठा वाढवण्याचा मुख्य मार्ग म्हणजे वेळोवेळी स्तनपान करणे किंवा तुम्ही सध्या करत असलेल्या स्तनपानापेक्षा जास्त स्तनपान करणे.
जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्हाला Breast Milk Supply कमी आहे, तर तुमच्या डॉक्टरांशी, किंवा स्तनपान सल्लागार किंवा बाल आरोग्य परिचारिका यांच्याशी बोला.